| Historia miejscowości Lisewo |
| Redaktor: Ks. Mirosław Baranowski | |
| 31.01.2008. | |
|
Miejscowość do 1938 roku nosiła nazwę Lyssewen, póĽniej zniemczono na Lissau. Wieś znajduje się w południowo-wschodniej części gminy Kalinowo. Jest ładnie położona na wysokim brzegu jeziora Przepiórka, przy drodze Borzymy-Lisewo. W planie zagospodarowania gminy jest to wieś turystyczna (prywatne kwatery, kemping, zabudowania letniskowe).
W 1472 Bartosz Rykacz otrzymał od wójta ełckiego (W. Kiekierzyca) 5 włók sołeckich na prawie chełmińskim celem założenia wsi czynszowej (dannickiej) na 40 włókach z 8 latami wolnizny między jeziorami Rajgrodzkim i dziś już nieistniejącym Białojańskim. W 1481 powstała tutaj parafia, jako druga po Ełku na tym terenie. Pierwsi tutejsi proboszczowie ks. Jan Gostrow (1481-1986) i ks. Maciej (od 1486) pochodzili z diecezji Płockiej. W 1500 roku proboszcz lisewski ks. Paweł był świadkiem w sporze między proboszczami Kalinowa i Juchy. W 1529 wizytator książęcy M. Meurer utworzył parafię ewangelicką. W 1559 książę Albrecht nadał tutejszemu proboszczowi Wojciechowi Grodzickiemu po 2 włóki w Lisewie i Grądzkich. W czasie zarazy szalejącej w 1625 roku ofiarą jej padł tutejszy proboszcz ks. Jan Osareck. Szkółka parafialna istniała we wsi już w 1529 roku. W 1600 roku mieszkali tu sami Polacy. W 1656 napadli na Lisewo Tatarzy; spalili 14 zagród i kościół, 3 osoby zabili, 50 uprowadzili w jasyr (inne dane mówią o 22 zabitych, 379 uprowadzonych). Jednym z nielicznych uratowanych był proboszcz Krzysztof Kozik, którego sprytnie ukryła jedna z parafianek. W 1664 roku Lisewo należało do Aleksandra Kobylińskiego. Prawdopodobnie trzymał je w dzierżawie. Za czasów Fryderyka Wilhelma II (1786-1797) wieś została podniesiona do rangi miasteczka (Marktflechen) i otrzymała prawo urządzania jarmarków. Miały one być konkurencją dla jarmarków odbywanych w Rajgrodzie, po stronie rosyjskiej. W związku z tym rozwinął się w Lisewie handel przygraniczny. Kościół, spalony na skutek najazdów tatarskich, odbudowano nad samym brzegiem jeziora. Niestety spalił się podczas pożaru w 1803 roku. Już go ponownie nie odbudowano. Parafię tutejszą włączono czasowo do parafii w Kalinowie i Pisanicy, a po zbudowaniu w 1817 roku kościoła w Borzymach - do tamtejszej parafii. Natomiast na dawnych terenach parafialnych przez pewien czas funkcjonowała szkoła (do lat 80-tych XX wieku). W 1895 roku w Lisewie było 51 gospodarstw (924 ha), mieszkały 324 osoby (301 ewangelików, 9 katolików, 14 innych wyznań chrześcijańskich; 21 Niemców, 281 Mazurów i 8 Polaków). Natomiast w 1939 roku było 293 mieszkańców, 45 gospodarstw rolnych, 68 domów. Od 1945 roku zjawili się tu osadnicy przeważnie z gminy Rajgród i Bargłów, chociaż mieszkało tu nadal 13 rodzin mazurskich. Pierwszym sołtysem po wojnie był Czesław Prostko. W 1949 roku istniało tu 38 gospodarstw i 3 duże majątki poniemieckie. Przez jakiś czas funkcjonowały tu: szkoła podstawowa, Kółko Rolnicze, Koło Gospodyń Wiejskich, sklep, punkt skupu mleka, punkt biblioteczny. W 1978 roku Lisewo posiadało 158 osób zamieszkujących 29 gospodarstw. W okolicach znajduje się cmentarz ewangelicki z II połowy XIX wieku (mogiły powojenne). Od 1992 roku wieś należy do nowopowstałej parafii w Borzymach. |
